Geen mens die tegenwoordig nog weet wat er in deze titel staat. Iets met Frans inderdaad. En ik mag eigenlijk niks zeggen, want al was ik op de middelbare school een kei in Frans, ik kan geen poot Frans meer spreken of schrijven. Komt natuurlijk omdat je het niet onderhoudt, en je onderhoudt het niet meer omdat het uit je omgeving verdwijnt. In 
Europese politiek, in de wetenschap, in de wereld van populaire cultuur* is de Franse taal in rap tempo aan het verdwijnen. Een soort ordeloze aftocht van het Frans (zoiets betekent die titel – letterlijk: de ordeloze Franse aftocht). Dat vind ik op zich jammer, zeker ook vanwege die zes jaar moeite die ik er in stak. Het is een verarming. Soort van dan toch. Aan de andere kant is het ook de schuld van Frankrijk zelf dat niet meer dat vanzelfsprekende gidsland is, dat ik kende in mijn jeugd. Dat hebben de Fransen grotendeels zelf over zichzelf afgeroepen. Door een fatale mix van plank-voor-de-kop-nationalisme, economisch autisme, en conservatieve gemakzucht, hangen de Franse economie, cultuur en taal nu in de touwen. Frankrijk weet niet beter te reageren op een snel veranderende wereld dan met taalwetten, protectiemaatregelen (om de concurrentie voor wijn, kaas en andere streekproducten te weren), en verkapte staatssteun en subsidies om verouderde industrie en sectoren, die al jaren geen kans 
meer maken op de wereldmarkt, te stutten. En vooral door die stille obstructie van de financiële begrotingsafspraken in Europa (en zo valse hoop te wekken bij landen als Griekenland). Het zijn achterhoedegevechten. Geen land is in de recente geschiedenis zo snel zijn leidende positie kwijtgeraakt en geen land heeft in de recente geschiedenis zo slecht geluisterd naar treffende analyses van de Franse situatie noch naar de goede, dringende adviezen om te hervormen. Frankrijk begrijpt het niet, Frankrijk luistert niet. Misschien verstaat Frankrijk de boodschap inmiddels niet meer.
Bewijs:
* 1976: het francofiele jaar De populariteit van Frankrijk en het Frans bereikte in 1976 een na-oorlogs[1] hoogtepunt in Nederland. Minister-president, den Uyl, reed in een Citroën. En hij niet alleen. Een groot deel van de bevolking reed rond in uiterst hippe Franse auto’s (en dat ze snel roestten deerde niemand). We aten in bistrootjes,[2] kaanden stokbrood met Paturain en dronken rode wijn (meestal Caveau[3]) uit lompe flessen. We luchtten naar Franse parfum. Nederland trok in die zomer massaal naar Franse campings en nooit eerder in de na-oorlogse geschiedenis stonden zoveel Franse liedjes in de Nederlandse top 40. Elf maar liefst in 1976. Dat is meer dan 10% van alle Franse nummers die de afgelopen zestig jaar in de Top-40 stonden. 10% van dat totaal in één jaar (8,4% meer dan bij een gelijkmatige verdeling over de jaren het geval zou zijn geweest).
Was op 14 juli 1976[4] het Franse leger bij de Maas Nederland binnengemarcheerd dan zou niemand in Nederland, denk ik, ze hebben tegen gehouden.
| Artiest | Nummer | hoogste notering top 40 |
| Gerard Lenorman | Ballade des gens heureux | 2 |
| Julien Clerc | Venise | 14 |
| Kate & Anna McCarrigle | Complainte pour Ste Catherine | 17 |
| Shake | Tu sais je t’aime | –[5] |
| Michel Fugain | Une belle histoire | 21 |
| Dalida | J’attendrai | 8 |
| Catherine Ferry | 1 2 3 | 5 |
| Julien Clerc | This melody | 1 |
| Eve Brenner | Le matin sur la rivière | 8 |
| Manhattan Transfer | Chanson d’amour[6] | 5 |
| Dave | Du Côté De Chez Swann | 9 |
En er kwamen ook nog eens drie nummers in de tipparade terecht (‘Quand un amour’ van Richard Cocciante, ‘Mes emmerdes’ van Charles Aznavour en ‘Avant de nous dire adieu’, Jeane Manson). Wat een jaar was dat! Met Joop Zoetemelk die tweede werd in de Tour de France (Nederlandse ritoverwinningen en de definitieve doorbraak van het Nederlandse wielrennen). En die een heerlijke, Frans aandoende zomer met een paar hittegolven.
Noten met triviale weetjes
[1] We vieren in 2014 200 jaar Nederlands Koninkrijk, maar in het Nederland van 1814-1815 was Frans de omgangstaal en waren Franse mode en cultuur bepalend. Tot juni 1830 bijvoorbeeld was het gebruik Frans te spreken in de Staten-Generaal. Een groot deel van de Handelingen is in het Frans.
[2] Lees voor het ontwikkelen van de eetcultuur in de jaren zeventig ook: http://www.wimvoermans.nl/pdf%20documenten/De%20Bistrot.pdf
[3] Caveau werd niet gebotteld in Frankrijk maar in Tilburg. Degene die het advies dat op de parafinekurk stond – ‘visitez nos caves’ – zou hebben opgevolgd, die was waarschijnlijk uitgekomen bij een paar aftandse loodsen op een industrieterrein in Tilburg-Noord.
[4] Het was een zwaarbewolkte dag met een paar spatten regen – ca. 19-20 graden C.
[5] Wel kort in de top 40 van 1976 – terug in 1978 – toen plaats 19.
[6] Niet helemaal Frans….
Wim Voermans - Stukjes 